Sosna (Pinus)

Sosna (Pinus) – najbardziej znane gatunki

Sosna to jeden z najpopularniejszych gatunków drzew iglastych występujących nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Posiada ona niezwykłe zdolności adaptacyjne, dzięki czemu potrafi dostosować się do bardzo odmiennych warunków panujących w różnych częściach świata.

Najpopularniejsze gatunki sosny:

Sosna pospolita (Pinus sylvestris) – drzewo charakteryzujące się stożkowatym lub kolumnowo-stożkowatym, a w późniejszym wieku kopulastym pokrojem, posiada w górnej części czerwono-brązową lub pomarańczową korę, niżej jest ona żłobkowana, purpurowoszara. Charakteryzuje się również niebieskozielonymi lub żółtozielonymi, poskręcanymi igłami wyrastającymi w parach. Posiada również jajowato-stożkowate szyszki o szarym lub czerwonobrązowym kolorze.

Sosna górska, kosodrzewina (Pinus mugo) – krzew lub drzewo o kulistym lub rozłożystym pokroju charakteryzujące się łuskowatą, szarą korą oraz jasnozielonymi lub ciemnozielonymi igłami, występującymi parami. Posiada jajowato-stożkowate szyszki o ciemnobrązowym kolorze.

Sosna limba (Pinus cembra) – drzewo o wąskim, kolumnowym pokroju charakteryzujące się ciemnoszarą, gładką korą, która z czasem pęka oraz ciemnozielonymi igłami, niebieskawobiałymi od wewnętrznej strony, osadzonymi po pięć. Posiada niebieskawozielone szyszki, które wydają jadalne nasiona.

Sosna wydmowa (Pinus contorta) – drzewo o początkowo szerokostożkowatym, z czasem kopulastym pokroju, charakteryzuje się łuskowatą, czerwonobrązową korą oraz gęstymi, ciemnozielonymi igłami. Posiada stożkowate, długie, brązowe lub żółtobrązowe szyszki.

Sosna gęstokwiatowa (Pinus densiflora) – drzewo o szerokostożkowatym lub zaokrąglonym pokroju, charakteryzuje się czerwonobrązową korą w górnej części oraz popękaną, szarą na podstawie. Posiada długie, wąskie, jasnozielone igły występujące parami oraz jajowate, żółtobrązowe szyszki.

Sosna giętka (Pinus flexilis) – drzewo o szerokostożkowatym, w późniejszym wieku kopulastym pokroju. Charakteryzuje się szarą, gładką korą, która z czasem pęka. Posiada ciemnozielone igły osadzone po pięć oraz żółtobrązowe, jajowate szyszki.

Sosna bośniacka (Pinus heldreichii) – drzewo o wąskim, stożkowatym pokroju, charakteryzujące się popielatą, łuskowatą korą oraz ciemnozielonymi, sztywnymi igłami, występującymi parami. Posiada atrakcyjne, stożkowate szyszki, które początkowo przybierają kobaltowoniebieski kolor, z czasem przebarwiają się na brązowo.

Sosna Jeffreya (Pinus jeffreyi) – szerokostożkowate drzewo charakteryzujące się popękaną, czarną korą i szarozielonymi lub niebieskozielonymi igłami osadzonymi po trzy. Posiada długie, jajowate, żółtoszare szyszki.

Sosna koreańska (Pinus koraiensis) – szerokostożkowate drzewo charakteryzujące się gładką, ciemnoszarą korą i błyszczącymi, ciemnozielonymi igłami ze srebrzystobiałymi paskami po wewnętrznej stronie. Posiada stożkowate, długie, jaskrawozielone szyszki.

Sosna zachodnia (Pinus monticola) – początkowo wąskostożkowate, później kolumnowe drzewo charakteryzujące się gładką, ciemnoszarą korą i bladozielonymi igłami, które od wewnątrz są zielononiebieskawe, osadzone po pięć. Posiada wąskostożkowate, żółtobrązowe szyszki.

Sosna czarna (Pinus nigra) – drzewo charakteryzujące się popękaną brązową lub czarną korą oraz sztywnymi, ciemnozielonymi igłami występującymi w parach. Posiada jajowate, żółtobrązowe szyszki.

Sosna drobnokwiatowa (Pinus parviflora) – kolumnowe lub stożkowate drzewo charakteryzujące się łuskowatą, purpurowobrązową korą oraz ciemnozielonymi igłami, niebieskobiaławymi po wewnętrznej stronie. Posiada jajowato-podługowate, czerwonobrązowe szyszki.

Sosna rumelijska (Pinus peuce) – stożkowate lub kolumnowe drzewo charakteryzujące się szarozieloną, początkowo gładką, z czasem popękaną korą oraz sztywnymi, szarozielonymi igłami osadzonymi po pięć. Posiada brązowe, walcowato-stożkowate szyszki.

Sosna żółta (Pinus ponderosa) – początkowo stożkowate, z czasem kolumnowe drzewo z głęboko popękaną korą oraz sztywnymi, szarozielonymi igłami zazwyczaj wyrastającymi po trzy. Posiada jajowate szyszki, początkowo purpurowe, z czasem brązowieją.

Sosna wejmutka (Pinus strobus) – początkowo stożkowate, z czasem kolumnowe drzewo charakteryzujące się gładką, szarą korą, później staje się czarna i popękana. Posiada szarozielone igły wyrastające po pięć oraz brązowe szyszki.

Sosna pospolita (Pinus sylvestris) – początkowo stożkowate lub kolumnowo-stożkowate, z czasem kopulaste drzewo charakteryzujące się czerwono-brązową lub pomarańczową korą w jej górnych strefach, niżej żłobkowana, purpurowoszara. Posiada skręcone, niebieskozielone lub żółtozielone igły wyrastające w parach oraz jajowato-stożkowate, szare lub czerwonobrązowe szyszki.

Sosna Thunberga (Pinus thunbergii) – początkowo stożkowate, z czasem kuliste drzewo charakteryzujące się ciemną, purpurowoszarą korą oraz grubymi, szarozielonymi igłami wyrastającymi parami. Posiada długie, jajowate, zielonobrązowe szyszki.

Sosna hakowata (Pinus uncinata) – stożkowate, z czasem kopulaste drzewo charakteryzujące się łuskowatą, szaroróżową korą oraz sztywnymi, ciemnozielonymi igłami, które wyrastają parami. Posiada jajowate, bladobrązowe szyszki.

Sosna – sadzenie i uprawa

Sosny nie należą do nazbyt wymagających roślin, cechują się raczej niewielkimi wymaganiami i łatwością w pielęgnacji, mimo tego warto zapoznać się z ich upodobaniami, aby pięknie rosły i zdobiły nasz ogród latami. Przy wyborze odpowiedniej sosny do swojego ogrodu warto pamiętać o tym, że jest wiele gatunków charakteryzujących się różnymi rozmiarami, ubarwieniem czy pokrojem. Wybór powinien opierać się o wiedzę na ich temat oraz dostosowanie ich wymagań do warunków panujących w ogrodzie. Kolejną kwestią, na którą warto zwracać uwagę przy zakupie sosny, jest jej system korzeniowy, który powinien być zwarty, dzięki czemu roślina łatwiej przyjmie się w naszym ogrodzie. Po posadzeniu sosnę warto przez pierwsze miesiące ściółkować warstwą kory, zmniejszy to parowanie wody oraz zadba o dodatkowe składniki pokarmowe w podłożu.

Sosna – stanowisko

Sosny preferują przede wszystkim stanowiska słoneczne, w miejscach cienistych stają się gorzej wybarwione, a ich igły są rzadsze i cieńsze. Sosny dość dobrze znoszą niekorzystne warunki, takie jak zanieczyszczenie powietrza, okresową suszę czy niskie temperatury, przez co świetnie nadają się do uprawy w miastach oraz terenach podmiejskich.

Warunki glebowe sosny

Sosny to drzewa, które najlepiej rosną w lekkiej, przepuszczalnej glebie o lekko kwaśnym odczynie (pH 4,5–6,5). Preferują gleby piaszczyste, ubogie w składniki odżywcze, ale dobrze napowietrzone, co sprawia, że doskonale przystosowują się do trudniejszych warunków. Dzięki silnemu systemowi korzeniowemu są w stanie pobierać wodę i składniki odżywcze nawet z mniej zasobnych podłoży.

Choć sosny dobrze znoszą okresowe przesuszenie, nie tolerują gleb ciężkich, podmokłych i zbyt wilgotnych, gdzie ich korzenie mogą być podatne na choroby grzybowe. Z tego powodu warto zadbać o odpowiedni drenaż, zwłaszcza w przypadku posadzenia sosen na terenach o większej retencji wody. W ogrodach o cięższych glebach warto rozluźnić strukturę podłoża poprzez dodanie piasku lub perlitu, co ułatwi odprowadzanie nadmiaru wody.

Sadzenie sosny

Wszystkie sosny sprzedawane w sklepie internetowym Kalisiak to dobrze ukorzenione sadzonki w doniczkach, co oznacza, że można je sadzić praktycznie przez cały sezon wegetacyjny. Najlepszym terminem na sadzenie jest jednak wiosna (marzec–maj) lub jesień (wrzesień–październik), kiedy panują umiarkowane temperatury i gleba jest odpowiednio wilgotna.

Przed posadzeniem należy przygotować dołek o głębokości około 40–50 cm, dostosowany do wielkości systemu korzeniowego sadzonki. Jeśli gleba w ogrodzie jest zbyt zbita, warto wymieszać ją z piaskiem lub specjalnym podłożem do roślin iglastych. Po posadzeniu sosnę należy obficie podlać, co pozwoli korzeniom lepiej się zaaklimatyzować. W pierwszych tygodniach warto regularnie sprawdzać wilgotność gleby, zwłaszcza jeśli sadzenie odbywa się w cieplejszym okresie.

Zastosowanie sosny w ogrodzie

Sosny to jedne z najbardziej wszechstronnych drzew iglastych, które mogą pełnić różne funkcje w ogrodzie. Dzięki dużej liczbie odmian możliwe jest ich sadzenie zarówno w dużych ogrodach, gdzie tworzą naturalne zadrzewienia, jak i w mniejszych przestrzeniach, gdzie odmiany karłowe doskonale komponują się z innymi roślinami ozdobnymi.

W większych ogrodach i parkach sosny często sadzi się jako solitery, które dominują w krajobrazie swoją smukłą sylwetką. W mniejszych przestrzeniach świetnie sprawdzają się w kompozycjach z innymi iglakami, takimi jak świerki, jodły czy cyprysiki, a także w zestawieniach z bylinami i krzewami lubiącymi kwaśne podłoże. Doskonałymi towarzyszami dla sosen są rośliny takie jak:

• Różaneczniki, pierisy, kalmie – idealne do sadzenia w półcieniu w pobliżu większych sosen.
• Tojad, parzydło leśne – dodają leśnego charakteru rabatom z sosnami.
• Barwinek, runianka japońska – świetnie sprawdzają się jako rośliny okrywowe pod koronami sosen.

Sosny sprawdzają się także jako drzewa osłonowe, chroniące przed wiatrem i hałasem. Tworzą naturalne ekrany wzdłuż dróg i ogrodzeń, a ich zdolność do oczyszczania powietrza sprawia, że są szczególnie cenione w zieleni miejskiej.

Zimowanie sosny

Większość gatunków sosen jest w pełni mrozoodporna, co oznacza, że doskonale radzą sobie w warunkach klimatycznych Polski i nie wymagają specjalnej ochrony zimą. Są to rośliny przystosowane do surowych warunków, dzięki czemu bez problemu znoszą temperatury nawet poniżej -30°C.

Jedynie młode sadzonki oraz niektóre odmiany egzotyczne (np. sosna himalajska) mogą wymagać dodatkowej ochrony przed zimnem w pierwszych latach po posadzeniu. W przypadku wyjątkowo silnych mrozów można je osłonić agrowłókniną lub gałązkami świerkowymi, aby chronić je przed wysuszającymi wiatrami.

Dodatkowo warto pamiętać, że wiosną młode pędy sosen mogą być narażone na przymrozki, dlatego w przypadku niektórych wrażliwszych odmian warto je okrywać, jeśli zapowiadane są gwałtowne spadki temperatur.

Regularna pielęgnacja, odpowiednie stanowisko i dostosowanie gleby do wymagań sosny pozwolą cieszyć się pięknym i zdrowym drzewem przez długie lata!